باما»، پلتفرمي كه به شكل تخصصي در حوزه انتشار آگهيهاي خودرو فعاليت ميكند، ۱۰ ساله شد. اين سايت برخلاف «ديوار» و «شيپور»، به شكل تخصصي تمركز خود را بر حوزه تبليغات طبقهبنديشدهي خودرو قرار داده و در همين حوزه، با سايتهايي كه در تمام حوزهها آگهي ميپذيرند، رقابت ميكند.
باما در گزارشي كه براي ديجياتو به مناسب ۱۰ سالگياش ارسال كرده، اعلام ميكند كه هسته كليدي اين تيم، يعني ۸ نفري كه ۱۱ سال پيش تلاش خود براي شكلگيري اين پلتفرم را آغاز كردند، همچنان در كنار هم مشغول به توسعه باما هستند. در اين گزارش چند پردهي كوتاه از گذشته، حال و آيندهي باما را با هم مرور ميكنيم.
آغاز، همراه با تهديد
در سال ۸۷، زماني كه اين استارتاپ كارش را آغاز كرد، تعامل خريدار و فروشندگان به دو شكل انجام ميشد: يا از طريق نمايشگاههاي خودرو يا صفحات نيازمنديهاي همشهري، كه آگهيدهنده صرفا ميتوانست چند كلمهي كوتاه در مورد خودرويش بنويسند و البته خبري هم از تصوير نبود.
نكته جالبي كه گزارش باما به آن اشاره ميكند، يك تماس تهديدآميز در ابتداي فعاليتش از سوي رقيب اصلي و سنتي است: «شايد هيچگاه از ياد نبريم كه اولين تماس تهديدآميزي كه بعد از آغاز حركت دريافت كرديم و ما را از موفقيتمان هرچه بيشتر مطمئنتر كرد، تماس بخش حقوقي همشهري بود.»
از سوي ديگر در دهه ۸۰، وضعيت وب فارسي از نظر تجربه و رابط كاربري در شرايط چندان مناسبي نبود. گزارش در همين رابطه ميگويد كه رويكرد مينيماليستي باما در طراحي اين سايت، ابتدا مورد انتقاد بوده است:
«يكي از تمايزهاي بارز باما با ساير استارتاپهايي كه در آن ايام در حال شكلگيري بودند، رويكرد ديزاينمحور آن بود كه باعث شد در زماني كه مفاهيم UX و UI هنوز در ايران مطرح نشده بودند، از همان اول در باما با دقت تمام رعايت شوند. همين واقعيت سبب شد باما، بر خلاف عرف وبسايتهاي ايراني آن روزها، زبان ديزاين كاملا مينيمال داشته باشد. بهياد داشته باشيم در مورد ايامي صحبت ميكنيم كه چشمك زدن بنرها و شلوغي بصري صفحات وبسايتها گرايش اصلي بازار بود و بسياري از دوستان معتقد بودند رويكرد مينيمال باما با مذاق ايرانيها سازگار نخواهد بود.»
نكته ديگري كه بايد در اين ميان به آن اشاره كرد، اين است كه رقباي امروزي باما در زمينه آگهي خودرو، چند سال پس از باما شروع به كار كردند. ابتدا شيپور در مرداد ۹۱ و در سال ۹۲، ديوار فعاليتش را آغاز كرد. اين دو سايت، به شكل كلي آگهي جذب ميكنند اما رويكرد باما از ابتدا متفاوت و متمركز بر حوزه خودرو بود. گزارش در همين رابطه ميگويد: «اگرچه نميتوان در مورد تقدم يا عدم تقدم زماني باما در حوزهي تبليغات طبقهبنديشده صحبت كرد، ولي ميتوان با اطمينان گفت كه باما در شكلدهي و فرهنگسازي اين حوزه نقشي بسيار محوري ايفا كرد. اين موفقيت، عرصه را براي ورود ديگر بازيگران اصلي كنوني اين حوزه (چه خودرو و چه ساير كالاها) هموارتر كرد.»
هرچند باما مدعي ابداع يك سبك نوين نيست و خودش هم در اين گزارش ميگويد كه چرخي كه بهحركت درآورد، برگرفته از تجربيات كشورهاي پيشرفتهي دنيا بود، اما عقيده دارد كه اين نگاه بنيانگذاران باما بود كه ضمن تزريق نوآوري به بازار خريد و فروش خودرو، آن را با شرايط و نيازهاي بومي ايران هماهنگ و همساز كرد:
«يكي از تمايزات بسيار برجستهي باما كه هم در آغاز كار و هم امروز با گرايش غالب در كسبوكارهاي ديجيتالي ايران تضاد داشته است، تمركز آن بر روي ايجاد و نگهداشت مشتري از طريق خلق و توسعهي «برند» و تكامل كيفي خود «محصول»، بهجاي جذب مشتري از طريق تلاشها و هزينههاي هنگفت «تبليغاتي» و «روابطعمومي» است. در نتيجهي اين رويكرد، هنوز هم در عمل «تبليغات دهانبهدهان» ارزشمندترين وسيلهي پيوستن مشتريان جديد به اين پلتفرم است.»
اما آخرين نكتهاي كه ميتوان در مورد گذشتهي باما به آن اشاره كرد، «خوداتكايي مالي»، حتي تا همين امروز است. در واقع، باما كه شايد بتوان به آن لقب «يكي از اولين استارتاپهاي ايران» را داد، برخلاف جهت اكوسيستم استارتاپي حركت كرده و تا به امروز سرمايهاي جذب نكرده است. گزارش در اين رابطه توضيح بيشتري ميدهد: «بعد از سرمايهگذاري اوليهي خانوادگي در سالهاي نخست كه كاركرد «سيد فاند» را داشت، ديگر سرمايهي جديدي به چرخهي مالي مجموعه تزريق نشده است. بدين ترتيب، در تمامي اين سالها منابع مالي مورد نياز براي توسعهي حوزهي خدمات باما صرفا از منبع درآمدهاي خود پلتفرم تأمين شده است.»
آمارهاي كنوني
حالا و در ۱۰ سالگي باما، اين پلتفرم آمارهايي را با ديجياتو به اشتراك گذاشته است. باما ميگويد كه بيشتر از ۱۰۰۰ نمايشگاه خودرو در سراسر ايران به طور فعال از اين پلتفرم استفاده ميكنند. از سوي ديگر باما در ۱۰۰۰ كليدواژهي اصلي پرجستجو در بازار خودروي ايران، با ۹۱٪ پوشش، رتبهي نخست در اختيار دارد.
اين پلتفرم همچنين خبر ميدهد كه در ماه گذشته، ۷ ميليون بازديدكنندهي منحصر به فرد داشته و حالا ميخواهد اين عدد را در ماههاي آينده به ۹ ميليون ارتقا دهد.
باما البته آمارهاي مالي دقيقي ارائه نميدهد، اما اعلام كرده است كه رشد درآمد، از آغاز معرفي تعرفهي خدمات پولي در سال سوم فعاليتش، همواره صعودي و مثبت بوده است: «جالبتوجه است كه با وجود شرايط اقتصادي نامساعد اخير و حضور و تلاش همهجانبهي رقبا، امسال نيز رشدي مضاعف را تجربه كردهايم.»
در مسير آينده
اينطور كه به نظر ميرسد، باما برنامههاي گستردهاي براي آينده دارد. اين پلتفرم ميگويد در تمام سالهاي اخير، چرخهي خريد و فروش خودرو در ايران را به دقت رصد كرده است و اكنون بيشتر از هر زمان مصمم است تا كل اين چرخه، از انتخاب و تصميمگيري گرفته تا معامله و انتقال را تسهيل، شفافتر و ايمنتر كند.
و حالا اولين قدم براي آينده، ارائه يك محصول جديد در باما به نام «ماشين حساب» خواهد بود:
«يكي از پردغدغهترين موارد در فرايند خريد و فروش خودرو، تعيين ارزش حقيقي خودروي مورد نظر است. براي حل اين دغدغه، بهزودي، در روزهاي آتي، با اتكا به دادههاي ثبتشده و نيز تجربيات كسبشده در طول ده سال گذشته در باما و با بهرهگيري از فناوري هوش مصنوعي، خدمت جديدي را تحت نام «ماشينحساب» به كاربران معرفي خواهيم كرد. معتقديم كه اين راهكار جامع جديد با راهحلهاي كمابيش موجود كنوني در بازار تفاوت چشمگيري دارد و قادر خواهد بود بازار خودرو را براي كاربران شفافتر و مطمئنتر سازد.»
اما اين درحاليست كه ديوار با «كارنامه»، و شيپور با «همراه مكانيك» به ارائه خدمات كارشناسي خودرو نيز مشغول شدهاند و دامنه فعاليتشان را از مرزهاي فضاي مجازي به دنياي حقيقي كشاندهاند. در اين شرايط، برنامه باما براي ارائه خدماتي خارج از فضاي مجازي كه بتواند تاثير مثبتي بر فرآيند نقلوانتقال خودرو داشته باشد چيست؟ «محمدحسن فرازمند»، مدير بازاريابي باما در گفتگو با ديجياتو به همين سوال پاسخ ميدهد و ميگويد:
«پيش از اينكه پلتفرمهاي ديوار و شيپور بخواهند وارد اين حوزه شوند، ما در حال بررسي آن بوديم و همه بازيگران در اين بازار را كاملاً رصد كردهايم و ميدانيم سرويسهايي كه ارائه ميشود در چه سطحي است. ما هم قطعاً به اين بازار وارد ميشويم، اما مسئله اينجاست كه ميخواهيم با نگاه و سبكي متفاوت وارد اين حوزه شويم. در واقع با سطح متفاوتي كه خدمات كارشناسي ما خواهد داشت، بازي را تغيير ميدهيم.»
منبع: